ไบโอม หรือ ชีวนิเวศ คือ พื้นที่ทางภูมิศาสตร์ขนาดใหญ่ที่มีภูมิอากาศ ลักษณะภูมิประเทศ และองค์ประกอบของ
สิ่งมีชีวิตทั้งพืชและสัตว์ที่คล้ายคลึงกัน สิ่งมีชีวิตในแต่ละไบโอมมีการปรับตัวเพื่อให้อยู่รอดในสภาพแวดล้อม
เฉพาะของพื้นที่นั้นๆ โดยมีปัจจัยหลักคือ สภาพภูมิอากาศ เป็นตัวกำหนด
ความแตกต่างจากระบบนิเวศ (Ecosystem)
แม้ว่าไบโอมจะมีความคล้ายคลึงกับระบบนิเวศ แต่ก็มีความแตกต่างกัน:
ไบโอม เป็นการจัดประเภทในระดับที่ใหญ่กว่า โดยครอบคลุมพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ขนาดใหญ่ที่มีลักษณะร่วมกัน
ระบบนิเวศ เป็นหน่วยที่เล็กกว่า โดยเน้นที่ปฏิสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งแวดล้อมในพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่ง ไบโอมหนึ่งๆ จึงสามารถประกอบไปด้วยระบบนิเวศหลายแห่งได้
องค์ประกอบหลักที่กำหนดไบโอม
ไบโอมแต่ละแห่งถูกกำหนดด้วยปัจจัยหลัก ได้แก่:
ภูมิอากาศ: ได้แก่ อุณหภูมิและปริมาณน้ำฝน ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อประเภทของพืช
และสัตว์ที่สามารถอาศัยอยู่ได้
ลักษณะทางภูมิประเทศ: เช่น ระดับความสูงจากระดับน้ำทะเล ความลาดชัน และประเภทของดิน
พืชพรรณ: ชนิดของพืชที่โดดเด่นในพื้นที่ เช่น ทุ่งหญ้า ป่าสน หรือป่าฝน
สัตว์: ชนิดของสัตว์ที่อาศัยอยู่และมีการปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมนั้นๆ
ประเภทของไบโอม
นักวิทยาศาสตร์แบ่งไบโอมออกเป็นประเภทใหญ่ๆ ได้ดังนี้:
1. ไบโอมบนบก (Terrestrial Biomes)
2. ไบโอมในน้ำ (Aquatic Biomes)